De pijpenmaker op de pijp
door Aad Kleijweg
De kleipijp in dit artikeltje is een gaaf krulpijpje dat gemaakt is door de firma P. Goedewaagen en zoon. Dit pijpje is rond de eeuwwisseling gefabriceerd.
Interessant om te zien is dat een pijpenmaker zelf is afgebeeld op de linkerzijde van de ketel. We zien de kaster met in zijn rechterhand de weijer, een stuk ijzerdraad waar het rookkanaal mee gemaakt werd. In zijn linkerhand houdt hij de rol klei vast waar het rookkanaal in aangebracht moet worden. Daar de mal wat versleten was is de voorstelling aan de keerzijde op de ketel wat vaag, maar we kunnen nog zien dat het een staande vrouw met een bloem in haar hand is.
Aan de rokerskant op de ketel houdt een staande leeuw het medaillon vast waar de pijpenmaker zich in bevindt. Boven de leeuw bevindt zich een leeg tekstlint. Aan de achterzijde van de ketel is het pijpenmakersmerk de gekroonde ES geplaatst wat ook het hielmerk is.
De steel is versierd met slingerende bladranken met aan de linkerzijde de tekst P. GOEDEWAAGEN EN ZOON en aan de rechterzijde GOUDA HOLLAND.
De formele naam van dit model is "kleine gesneden krul".
Van andere vondsten is bekend dat dit pijpje ook in productie is geweest bij A van der Want met het merk, Wapen van Batavia. En daarna door A van der Klyn met het merk CK of gekroonde AE. In tegenstelling met het hier afgebeelde exemplaar van Goedewaagen zien we bij deze exemplaren boven de leeuw hun namen in het tekstlint staan en onder de leeuw TE GOUDA. Ook zien we op deze exemplaren dat de leeuw de zeven pijlen (pijlenbundel) vasthoudt.
Opvallend is dat in de catalogus van rond 1900 van Goedewaagen dit pijpje in spiegelbeeld staat afgebeeld. In het boekje De "Gecroonde Roos" staat de afbeelding ook in spiegelbeeld, maar is mogelijk overgenomen uit die catalogus.
1a. Aad Kleijweg
1b. -
2a. Ovoide
2b. Pijpenmaker / Vrouw met bloem
2c. -/-
2d. ES gekroond
2e. Ongeglaasd
2f. Gebotterd
2g. Geen radering rond de ketelrand
2h. -
3a. Slingerende bladrank Tekst links: P. Goedewaagen en Zoon / Tekst rechts: Gouda Holland
3b. Ongeglaasd
3c. Krul
4. 1875 - 1925
5. Gouda
6. P. Goedewaagen & Zoon
7. [1. Blz. 300 Afb. 958, 958a] [2. Blz.31 Afb. 26] [3. Serie 25. Afb. 9]
Literatuur:
[1] Krommenhoek, W. en Vrij A. , z.j. (1986). Kleipijpen drie eeuwen Nederlandse kleipijpen in foto's. Amstelveen.
[2] Meulen J. van der, (1994). De "Gecroonde roos" en andere pijpenmakersmerken van Gouda
[3] Pijpencatalogus No. 6. N.V. Goedewaagens ± 1900