Een stukje Wereldtentoonstelling in de hand
De Wereldtentoonstelling van Antwerpen 1885 en de kleipijp van J.J. Knoedgen: Een archeologische vondst
De Wereldtentoonstelling van 1885 in Antwerpen was een grootschalig evenement dat het optimisme en de industriële vooruitgang van die tijd belichaamde. Van 2 mei tot 2 november trok de tentoonstelling, gehouden in het Antwerpse Kiel, miljoenen bezoekers en presenteerde ze de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van industrie, kunst en wetenschap. Naast indrukwekkende paviljoens en technologische innovaties speelden ook alledaagse objecten een belangrijke rol in het promoten van de tentoonstelling en de stad. Een treffend voorbeeld hiervan is de kleipijp die verzamelaar Mathieu Bloemen in 2011 op een bijzondere locatie heeft gevonden: in een pijpenstort van Knoedgen in de Gerdingerpoort 3 in Bree.
Deze specifieke pijp draagt de duidelijke inscriptie "D ANVERS EXPOSITION 1885", waarmee direct de link met de wereldtentoonstelling wordt gelegd. De versiering op de pijp is eveneens rijk aan symboliek: gekruiste Belgische vlaggen benadrukken het nationale karakter van het evenement in België, terwijl de toevoeging van Antwerpse handjes een directe verwijzing is naar de organiserende stad. De handjes zijn een eeuwenoud symbool van Antwerpen, afgeleid van de legende van Silvius Brabo en de reus Antigoon, en vormen een krachtig lokaal merkteken.
De aanwezigheid van dergelijke pijpen op een Wereldtentoonstelling illustreert hoe fabrikanten inspeelden op de populariteit van deze evenementen. Pijpenmakers, waaronder dus ook J.J. Knoedgen, grepen de gelegenheid aan om hun vakmanschap te tonen en souvenirartikelen te produceren die een blijvende herinnering vormden aan het bezoek. Deze objecten waren niet alleen functioneel, maar dienden ook als betaalbare memento's die het grote publiek kon aanschaffen.
De vondst van deze pijp in een fabrieksstortplaats van Knoedgen zelf is van onschatbare waarde. Het bevestigt niet alleen de authenticiteit en de herkomst, maar biedt ook een uniek inzicht in de productiepraktijken van destijds. Het is een tastbaar stukje archeologisch erfgoed dat het verhaal vertelt van de Wereldtentoonstelling van 1885, de trots van Antwerpen en België, en de commerciële inventiviteit van ambachtslieden uit die periode. Het is een zeldzaam overblijfsel dat de sfeer van weleer oproept en een directe link vormt met een van de grootste evenementen die Antwerpen ooit heeft georganiseerd.
De zeldzaamheid van de Wereldtentoonstelling pijp van J.J. Knoedgen
De kleipijp van J.J. Knoedgen met de inscriptie "D ANVERS EXPOSITION 1885" en de specifieke versiering van Belgische vlaggen en Antwerpse handjes is, voor zover bekend, een unieke vondst. Het gegeven dat de pijp niet eerder is teruggevonden in collecties, musea, of via online zoekopdrachten, onderstreept de zeldzaamheid ervan. Dit maakt de vondst door Mathieu Bloemen in de pijpenstort van Knoedgen in de Gerdingerpoort 3 in Bree des te waardevoller.
Vaak werden dergelijke gelegenheidspijpen in relatief kleine oplages geproduceerd voor de duur van een evenement. Veel daarvan gingen verloren of werden na gebruik weggegooid, wat de overlevingskans van dergelijke specifieke exemplaren laag maakt. De stortplaats van een fabriek is dan ook een uitzonderlijke bron voor het terugvinden van dit soort 'verloren' geschiedenis, omdat daar productiefouten, restpartijen of onverkochte voorraden terechtkwamen.
Deze specifieke pijp draagt niet alleen de markering van een belangrijke historische gebeurtenis, maar is ook een zeldzaam bewijs van het aanbod van kleipijpen op de Wereldtentoonstelling van 1885 in Antwerpen. Het voegt een waardevol detail toe aan de kennis over zowel de productie van J.J. Knoedgen als de commerciële activiteiten rondom deze wereldtentoonstelling.
De tekst over de Wereldtentoonstelling pijp is tot stand gekomen met input van Gemini (Google AI).
Met dank aan Matheu Bloemen dat ik de foto's mag gebruiken
Summery:
The Rare 1885 Antwerp World's Fair Pipe by J.J. Knoedgen
A unique clay pipe, inscribed "D ANVERS EXPOSITION 1885" and adorned with Belgian flags and Antwerp hands, was discovered by Mathieu Bloemen in a pipe dump of the J.J. Knoedgen factory in Bree. This pipe, dating from the 1885 Antwerp World's Fair, is an exceptionally rare find, not previously seen in collections or online.
The discovery is significant because it's a tangible link to the commercial activities of the World's Fair, showing how manufacturers like Knoedgen produced souvenir items to capitalize on the event's popularity. Its presence in a factory dump provides valuable insight into historical production practices and highlights the scarcity of such commemorative items, which were often produced in limited quantities and rarely survived. This pipe is a rare piece of archaeological heritage offering a direct connection to a major historical event.