Het merk IG nader bekeken
door Aad Kleijweg
In Gouda het bekende productiecentum voor kleipijpen is het merk IG ongekroond bekend als hielmerk en gebruikt door de pijpenmaker Jan Gerritse Schordijk vanaf ongeveer 1670 tot 1694. Als zijmerk is het merk IG gekroond gebruikt in Gouda door Cornelis Weeldenburg vanaf 1699 tot 1717. Ook in productiecentrum Gorinchem werd het merk IG met en zonder kroon als hielmerk gebruikt en wordt toegeschreven aan de pijpenmaker Jan Gabriels die vanaf 1673 tot 1676 productief was. Eeen voorbeeld hiervan zien we op afbeelding 28 met het hielmerk IG gekroond. Het merk IG gekroond is vooral bekend uit de 18e eeuw als zijmerk uit de productiecentra Schoonhoven en Gorinchem waarvan we in dit artikel het merk extra onder de aandacht willen brengen. In Utrecht waar in de 18e eeuw ook van dit soort zijmerkjes gemaakt zijn is voor zover ik weet IG gekroond niet gebruikt. Het zijmerk IG zonder kroon is volgens mij nog nooit gevonden op één uitzondering na, bij een pijpje van Dirk Barunet uit Gorinchem staat op de rechterzijde van de ketel I:G, maar of we dit als hetzelfde merkteken moeten zien is een vraagteken. Maar nu eerst het vroegste pijpje in mijn verzameling op Afb 1. met het zijmerk IG gekroond. In dit geval betreft het een klein formaat trechtermodel pijpje met aan de rokerskant bij de ketelrand een duidelijke radering, een techniek die we in Schoonhoven weinig toegepast zien en in Gorinchem soms. Waarschijnlijk kunnen we dit pijpje toeschrijven als een product gemaakt door de Goudse pijpenmaker Cornelis Weeldenburg uit Gouda.
Afbeelding 1.
In de productiecentra Schoonhoven en Gorinchem zien we als zijmerk vooral de N gekroond, Vis gekroond, Ooievaar gekroond, Eierkorf gekroond, Lampetkan gekroond, Wapen van Utrecht gekroond en nog een aantal andere, maar ook IG gekroond kwam heel veel voor bij deze pijpenmakers. Aangenomen wordt dat het merk IG gekroond in Schoonhoven oorspronkelijk is gebruikt door Jacobus van Genderen de oude, maar dat is niet met hondert procent zekerheid te bewijzen. Het merk IG gekroond werd zo populair dat vele pijpenmakers in Schoonhoven, maar ook in Gorinchem het gingen gebruiken, net zoals de andere bovenstaande merken. De vroeger te dateren pijpjes hadden nog geen initalen van de maker op de ketel geplaatst en hadden een eenvoudige parelkroon zoals te zien is op afbeelding 2.
Afbeelding 2.
Later werden de parelkronen iets minder primitief wat te zien is op afbeelding 3. Na de parelkroon volgde de bladerkroon waarvan op afbeelding 4. pogingen zijn te zien die in die richting gaan, maar er worden nog steeds parels gebruikt om de kroon op te bouwen.
Afbeelding 3.
Afbeelding 4.
Een bijzondere pijp is de IG gekroond op afbeelding 5. met twee kronen, zowel een simpele parelkroon als een simpele bladerkroon zijn boven de letters IG geplaatst. Deze pijp zal dus vermoedelijk zijn gemaakt in een overgangsperiode van kronen. Waarschijnlijk is deze in Gorinchem gemaakt, want voor zover bekend zijn er daar meerdere van gevonden.
Afbeelding 5.
Pas bij de pijp op afbeelding 6 zien we het merk IG gekroond met een bladerkroon die voltooid is en we heel veel gebruikt zien gaan worden in de tweede helft van de 18e eeuw.
Afbeelding 6.
Twee afwijkende pijpjes zien we op afbeelding 7. met het zijmerk IG gekroond waarbij op de zijkant van de hiel een N in spiegelbeeld is geplaatst. Mogelijk verwijst de N naar de maker van de pijp of is het een vormmerk, ik heb het niet kunnen achterhalen. Mocht de N verwijzen naar de pijpenmaker dan zouden Nicolaes Bakker of Nicolaas van Komen in aanmerking kunnen komen.
Afbeelding 7.
Buiten de bekende parelkronen en bladerkronen is in het midden van de 18e eeuw ook de keizerskroon geplaatst boven de letters IG. Op afbeelding 8 zien we er één die heel eenvoudige uitgevoerd is en op afbeelding 9 zien we er één zoals die eruit hoort te zien
Afbeelding 8 en 9.
Schoonhoven staat erom bekend dat in een bepaalde periode vaak drie stippen werden geplaatst op de rechterzijde van de ketel, iets wat in andere productiecentra zelden voorkwam. Op afbeelding 10 en 11 zien we hier twee mooie voorbeelden van bij het zijmerk IG gekroond.
Afbeelding 10.
Afbeelding 11.
In de loop van de 18e eeuw gaan de pijpenmakers in Schoonhoven, maar ook in Gorinchem initialen toevoegen, veelal boven de kroon geplaatst, maar soms ook op afwijkende plekken. Een mooi voorbeeld van de initialen boven de kroon zijn de pijpjes op afbeelding 12 van het merk IG gekroond, gemaakt door Nikolaas van Komen uit Schoonhoven. De parelkroontjes en de grootte van de initialen zijn afwijkend. Bij Nikolaas van Komen was dit een zeer gewild zijmerk.
Afbeelding 12.
Andere voorbeelden uit Schoonhoven waarbij de initialen boven de kroon zijn geplaatst zien we op afbeeldingen 13, 14 en 15. Het zijn producten van Nicolaes Bakker, Pieter Leeuw en Cornelis Huijvenaar respectievelijk met de initialen NB, PDL en CHN.
Afbeelding 13, 14 en 15.
Voorbeelden uit Gorinchem waarbij de intialen boven de kroon zijn geplaatst zijn te zien op afbeeldingen 16 en 17 met de initialen IVW en AVDA, respectievelijk toebehorend aan de pijpenmakers Jan van Wouw en Abram van den Akker.
Afbeelding 16 en 17
Een ander voorbeeld op afbeelding 18, met vier initialen TODM, waarvan de T niet zo duidelijk is, behoort toe aan de pijpenmaker Theodorus Murk uit Schoonhoven
Afbeelding 18.
Opvallend is dat bij de meeste pijpjes waarbij initialen zijn geplaatst boven de kroon dit een parelkroon is, echter het kwam ook voor dat de initialen boven een bladerkroon zijn geplaatst. Pijpenmakers in Schoonhoven die dit toepasten waren Joannes Murk met de initialen IANM, te zien op afbeelding 19 en Gerrit van Duuren met de initialen GVD, Laurens Huyvenaar met de initialen LHN, gebruikte zowel de parelkroon als de bladerkroon, en ook Machiel van Genderen had het merk met de initialen MVG boven een bladerkroon. In Gorinchem zien we dit op pijpjes van Jan van Oudheusden met de initialen IVAH.
Afbeelding 19.
Twee mooie voorbeelden waarbij de initialen van de maker niet boven de kroon zijn geplaatst zijn afkomstig van de pijpenmaker Johannes Wouters uit Gorinchem. We zien de initialen I en W links en rechts naast een keizerskroon en links en rechts naast een parelkroon op de afbeeldingen 20 en 21.
Afbeelding 20 en 21.
Ook een mooi voorbeeld op afbeelding 22 van de initialen geplaatst boven een keizerskroon komt van de pijpenmaker Jan van Aten uit Gorinchem. Hij heeft de initialen IVA geplaatst.
Afbeelding 22.
Soms ging de pijpenmal van de ene pijpenmaker naar de andere. Dit kon zijn door overlijden of andere omstandigheden. Een voorbeeld hiervan is de pijp op afbeelding 23. Oorspronkelijk stonden er de initialen WVMF van Willem van Montfoort erop, maar daar zijn cirkels overheen geslagen. Erboven zijn de initialen HVAH geplaatst die gebruikt zijn door Huibert van Oudheusden. Helaas is het door de bodeminwerking niet zo'n duidelijk voorbeeld. Of Willem van Montfoort ooit deze mal heeft gebruikt weet ik niet, ik heb nog nooit een pijpje met het zijmerk IG gekroond met de initialen WVMF gezien. Wat opvalt in de literatuur is dat Willem van Montfoort in 1784 is gestopt en Huibert van Oudheusen in 1785 is begonnen en het is dus niet ondenkbeeldig dat hij de mal heeft overgenomen.
Afb 23.
In dit artikel heb ik verschillende kroontypes zoals de parelkroon, bladerkroon en keizerskroon de revue laten passeren. Er zijn ook pijpjes gevonden van een en dezelfde pijpenmaker die zowel het zijmerk IG gekroond had met een primitieve parelkroon en slecht afgewerkt, als een netjes afgewerkt product met parelkroon, mogelijk zijn die slecht afgwerkte een vroeger product. Op afbeeldingen 24 en 25 zien we hier een voorbeeld van. Dit waren producten van Hendrik van der Oever uit Schoonhoven.
Afbeelding 24 en 25.
Ik heb mijn verzameling nog eens doorgespit en kwam nog twee pijpjes tegen met het zijmerk IG gekroond. Het pijpje op afbeelding 26 heeft nog een trechtermodel en een afgeplatte hiel waar geen merkje op staat. Ook heeft het pijpje radering aan de voorzijde van de ketelrand. Hij is iets groter dan het pijpje op afbeekding 1. Mogelijk is deze ook gemaakt door de Goudse pijpenmaker Cornelis Weeldenburg, maar daar heb ik mijn twijfel bij.
Afbeelding 26.
Het pijpje op afbeelding 27 neigt naar een ovoide model en heeft ook radering aan de voorzijde van de ketelrand. Op de linkerzijde van de hiel zien we als vormmerk een stip. Ik vind deze lastig te plaatsen en houd hem maar op een product gemaakt in West Nederland.
Afbeelding 27.
De laatste die ik onder de aandacht wil brengen zien we op afbeelding 28. het is een pijpje met het hielmerk IG gekroond. Deze is gemaakt door de pijpenmaker Jan Gabriels die vanaf 1673 tot 1676 productief was in Gorinchem.
Afbeelding 28.
Hieronder volgt een lijst per productiecentra voor zover wij uit de literatuur hebben kunnen achterhalen waarvan wij weten welke pijpenmakers het zijmerk IG gekroond + initialen hebben gebruikt. Ongetwijfeld zullen er nog varianten zijn die ik over het hoofd heb gezien.
GOUDA
| Initialen | Pijpenmaker | Productieperiode | Opmerking |
 |
|
|
|
| IG | Cornelis Weeldenburg | 1699 - 1717 | Onder parelkroon |
SCHOONHOVEN
| Initialen | Pijpenmaker | Productieperiode | Opmerking |
|
|
|
|
| IG | Jacobus van Genderen ? |
1700 - 1740 |
Zonder initialen |
| IH |
Joris Hoogendijk |
1740 - 1770 |
Boven parelkroon |
| NB |
Nicolaes Bakker |
1740 - 1779 |
Boven parelkroon |
| CHN |
Cornelis Huijvenaar |
1760 - 1780 |
Boven parelkroon |
| GVD | Gerrit van Duuren |
1770 - 1800 |
Boven bladerkroon |
| HDH |
Huibert de Hoog |
1760 - 1793 |
Boven parelkroon |
| ILR |
Jan Lamore |
1780 - 1810 |
Boven parelkroon |
| IVG |
Jan van Genderen |
1740 - 1770 |
Boven bladerkroon |
| LHN |
Laurens Huijvenaar |
1765 - 1800 |
Boven bladerkroon, parelkroon |
| MVG | Machiel van Genderen |
1760 - 1784 |
Boven bladerkroon |
| NVK |
Nikolaas van Komen |
1765 - 1785 |
Boven parelkroon |
| PDL |
Pieter de Leeuw |
1750 - 1780 |
Boven parelkroon |
| PVD |
Pieter van Dort |
1789 - 1800 |
Boven parelkroon |
| HVDO |
Hendrik van den Oever |
1775 - 1804 |
Boven parelkroon |
| IANM |
Joannes Murk |
1740 - 1775 |
Boven bladerkroon |
|
TODM |
Theodorus Murk |
1800 - 1820 |
Boven parelkroon |
| |
|
|
|
GORINCHEM
| Initialen | Pijpenmaker | Productieperiode | Opmerking |
| DB | Dirk Barubet |
1754 - 1785 |
I:G op rechterzijde ketel |
| IW |
Johannes Wouters |
1755 - 1792 |
Naast keizerkroon en parelkroon |
| IOH | Jan Ophuyzen de oude |
1730 - 1785 |
IOH op rechterzijde ketel |
| IVA |
Jan van Aten |
1743 - 1790 |
Boven keizerkroon |
| IVW |
Jan van Wouw |
1774 - 1792 |
Boven parelkroon |
| AVDA |
Abram van den Akker |
1774 - 1798 |
Boven parelkroon |
| HVAH |
Huibert van Outheusden |
1785 - 1811 |
Boven parelkroon WVMF met cirkels verminkt |
|
HVAH |
Huibert van Outheusden Jan Wouters ? |
1785 - 1811 1755 - 1792 |
Boven parelkroon De W staat onder de H van HVAH |
| IVAH |
Jan van Outheusden |
1753 - 1820 |
Boven bladerkroon |
| WVMF |
Willem van Montfoort |
1761 - 1784 |
Geen voorbeeld van gezien zonder HVAH er boven |
| IG |
Jan Gabriels |
1673 - 1676 |
Hielmerk IG gekroond |
1a. Afb 1, 1b. Dordrecht Lijnbaan, 2a. Trechter, 2b. IG gekroond, 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Radering aan de voorzijde van de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1699 - 1717, 5. Gouda, 6. Cornelis Weeldenburg, 7. [1. Blz. 159 Afb. 476]
1a. Afb 2, 1b. Dordrecht, 2a. Ovoide, 2b. IG gekroond, 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1720 - 1740, 5. Schoonhoven, 6. Jacobus van Genderen ? , 7. [2. Blz. 46 Afb. 16]
1a. Afb 3, 1b. Dordrecht, 2a. Ovoide, 2b. IG gekroond, 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1740 - 1780, 5. Schoonhoven, 6. - , 7. [2. Blz. 46 Afb. 15]
1a. Afb 4., 1b. Schoonhoven, 2a. Ovoide, 2b. IG gekroond, 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1740 - 1780, 5 Schoonhoven, 6 - , 7 [2. Blz. 46 Afb. 18]
1a. Afb 5., 1b. Dordrecht Oranjepark, 2a. Ovoide, 2b. IG dubbel gekroond, 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1740 - 1770, 5. Gorinchem, 6. -, 7. -, 8. De dubbel gekroonde IG
1a. Afb 6., 1b. Schoonhoven, 2a. Ovoide, 2b. IG gekroond, 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1750 - 1800, 5. Schoonhoven, 6. -, 7 [2. Blz. 46 Afb. 17]
1a. Afb 7., 1b. -, 2a. Ovoide, 2b. IG gekroond, 2c. N (spiegelbeeld /-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4.1740 - 1780, 5. Schoonhoven, 6. - , 7 [2. Blz. 46 Afb. 20, 21]
1a. Afb 8., 1b. Schoonhoven, 2a. Ovoide, 2b. IG gekroond (Keizerkroon primitief), 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1740 - 1780, 5. Schoonhoven, 6. - , 7. [2. Blz. 46 Afb. 19]
1a. Afb 9., 1b. Nieuwveen, 2a. Ovoide, 2b. IG gekroond (Keizerkroon), 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1740 - 1780, 5. Schoonhoven of Gorinchem, 6. - , 7. [3. Blz. 66 Afb. 2]
1a. Afb 10., 1b. Dordrecht Bedrijventerrein Dortse Kil IV -, 2a. Ovoide, 2b. IG gekroond / Drie stippen, 2c. -/-, 2d. -, 2e.Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1740 - 1800, 5. Schoonhoven, 6. - , 7 [2. Blz. 46 Afb. 22a, 22b]
1a. Afb 11., 1b. Gorinchem bij de wallen, 2a. Ovoide, 2b. IG gekroond / Drie stippen, 2c. - / Stip, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1740 - 1800, 5. Schoonhoven, 6. - , 7. [2. Blz. 46 Afb. 23a, 23b]
1a. Afb 12., 1b. Schoonhoven en Zevenhuizen, 2a. Ovoide, 2b. IG gekroond met de initialen NVK, 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1765 - 1785, 5 Schoonhoven, 6 Nikolaas van Komen , 7 [2. Blz. 105 Afb. 644, 645 en 646]
1a. Afb 13., 1b. Dordrecht Noorderdijk, 2a. Ovoide, 2b. IG gekroond met de initialen NB, 2c. -/-, 2d. -, 2e Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1740 - 1779, 5. Schoonhoven, 6. Nicolaes Bakker , 7. [2. Blz. 51 Afb. 70]
1a. Afb 14., 1b. Zevenhuizen, 2a. Ovoide, 2b. IG gekroond met de initialen PDL, 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1750 - 1780, 5. Schoonhoven, 6. Pieter de Leeuw , 7. [2. Blz. 109 Afb. 684, 685]
1a. Afb 15., 1b. Dordrecht, 2a. Ovoide, 2b. IG gekroond met de initialen CHN, 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1760 - 1780, 5. Schoonhoven, 6. Cornelis Huijvenaar, 7 [2. Blz. 57 Afb. 122]
1a. Afb 16., 1b. Dordrecht Aarde stort Eneco, 2a. Ovoide, 2b. IG gekroond met de initialen IVW, 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4 1774 - 1792, 5 Gorinchem, 6 Jan van Wouw , 7 [3. Blz. 79 Afb. 13]
1a. Afb 17., 1b. -, 2a, Ovoide, 2b. IG gekroond met de initialen AVDA, 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1774 - 1798, 5 Gorinchem, 6 Abram van den Akker , 7 [3. Blz. 103 Afb. 10]
1a. Afb 18., 1b. -, 2a. Ovoide, 2b. IG gekroond met de initialen TODM, 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1800 - 1820, 5 Schoonhoven, 6 Theodurus Murk , 7 [3. Blz. 127 Afb. 871]
1a. Afb 19., 1b. -, 2a. Ovoide, 2b. IG gekroond met de initialen IANM, 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1740 - 1775, 5 Schoonhoven, 6 Joannes Murk , 7 [2. Blz. 124 Afb. 835, 836 en 837]
1a. Afb 20., 1b Gorinchem, 2a. Ovoide, 2b. IG gekroond met de initialen IW, 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1755 - 1792, 5. Gorinchem, 6. Johannes Wouters , 7. [3. Blz. 56 Afb. 1]
1a. Afb 21., 1b. Gorinchem, 2a. Ovoide, 2b. IG gekroond met de initialen IW, 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1755 - 1792, 5 Gorinchem, 6 Johannes Wouters , 7 [3. Blz. 56 Afb. 2]
1a. Afb 22., 1b. Nieuwveen, 2a, Ovoide, 2b. IG gekroond met de initialen IVA, 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1743 - 1790, 5. Gorinchem, 6. Jan van Aten , 7.
1a. Afb 23., 1b. Gorinchem, 2a, Ovoide, 2b. IG gekroond met de initialen HVAH boven de met cirkels weggewerkte initialen WVMF / -, 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1785 - 1811, 5. Gorinchem, 6. Huibert van Oudheusen , 7. [3. Blz. 83 Afb. 1]
1a. Afb 24., 1b. -, 2a, Ovoide, 2b. IG gekroond met de initialen HVDO / -, 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1775 - 1804, 5. Schoonhoven, 6. Hendrik van den Oever , 7. [2. Blz. Afb. 797, 798 en 799]
1a. Afb 25., 1b. -, 2a, Ovoide, 2b. IG gekroond met de initialen HVDO / -, 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1775 - 1804, 5. Schoonhoven, 6. Hendrik van den Oever , 7. [2. Blz. Afb. 800.]
1a. Afb 26., 1b. -, 2a, Trechter, 2b. IG gekroond / -, 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Radering bij de voorzijde ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1699 - 1717?, 5. Gouda, 6. Cornelis Weeldenburg ? , 7. -
1a. Afb 27., 1b. Dordrecht Twintighoeveweg, 2a, Ovoide, 2b. IG gekroond / -, 2c. -/-, 2d. -, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Radering bij de voorzijde ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1700 - 1730, 5. West Nederland, 6. ? , 7. -
1a. Afb 28., 1b. -, 2a, Dubbelconisch, 2b. -/-, 2c. -/-, 2d. IG gekroond, 2e. Ongeglaasd, 2f. Gebotterd, 2g. Geen radering bij de ketelrand, 2h. -, 3a. -, 3b. -, 3c. -, 4. 1673 - 1676, 5. Gorinchem, 6. Jan Gabriels , 7. [1. Blz. 89 Afb. 17, 18]
Literatuur:
[1] Duco, D.H. Merken en Merkenrecht van de pijpenmakers uit Gouda 2003
[2] Oostveen Jan van en Kleijweg Aad Tabakspijpennijverheid in Schoonhoven 2009
[3] J. van der Meulen, J.P. Brinkerink en P. von Hout Tabakspijpennijverheid in Gorinchem
Met dank aan Lia Schouten, Freek Mayenburg, Han van Leeuwen en Hans van der Meulen voor het ter beschikking stellen van pijpjes voor bestudering en fotografie.