E PLURIBUS UNUM
E PLURIBUS UNUM
( Uit velen één )
door Aad Kleijweg
VOORTSCHRIJDEND INZICHT
Doordat bij dit exemplaar de steel met de daarbij behorende tekst ontbreekt klopt mijn beschrijving niet. Jan van Oostveen heeft een exemplaar beschreven waarbij op de steel aan beide zijden de tekst SEQUAH staat, wat hem bracht tot de werkelijke toedracht waarom de pijp is gemaakt.
Jan van Oostveen PKN 130 Jaargang 33 oktober 2010
De Engelsman Charles A. Davenport was vertegenwoordiger van de Londense firma Sequah Limited. Hij arriveerde zo rond 1891 in Nederland. Hij deed zich voor als de Ämerican-Indian Medical Man" Hij probeerde middeltjes aan de man te brengen tegen allerlei kwaaltjes. Dit deed hij door optredens te geven door het gehele land. In werkelijkheid was het een soort kwakzalver.
door Aad Kleijweg
Laatst kwam mij een pijpenkopje onder ogen dat ik nog niet eerder had gezien en daarom graag onder de aandacht wil brengen. Het pijpje heeft een ongebruikelijk bol model en op de hiel staat geen merkje. Het kopje is in Gouda gevonden en gefabriceerd. Omdat er geen merk op staat is de maker niet te achterhalen. Op de linkerzijde van de ketel zien we een man geportretteerd met een steek onder zijn arm en op de rechterzijde een arend met ervoor een wapenschild met horizontale en verticale strepen. In zijn klauwen heeft de arend een pijlenbundel en olijftak.
Na wat zoeken op internet vond ik dat de arend met wapenschild, pijlenbundel en olijftak het Grootzegel van de Verenigde Staten voorstelt. Officieel wordt de arend met de kop naar rechts afgebeeld en zijn de pijlenbundel en olijftak ook van klauw gewisseld. Het Grootzegel wordt gebruikt op officiële documenten van de federale overheid. Ook zien we dit terug op paspoorten uit de VS en dollarbiljetten enz.
Afbeelding 2. Een paspoort uit de Verenigde Staten
Afbeelding 3. Dollarbiljet met rechts het Grootzegel van de Verenigde Staten
De arend wordt begeleid door een tekstlint met de Latijnse spreuk E PLURIBUS UNUM wat "uit velen één" betekent. Deze spreuk is het nationale motto sinds 1776 van de Verenigde Staten. Deze spreuk is op de pijp weg gelaten. Het Grootzegel is 1782 in gebruik genomen.
Afbeelding 4 en 5. Enkele voorbeelden hoe het Grootzegel wordt afgebeeld
Op de linkerzijde van de ketel staat een man geportretteerd. Het is aantrekkelijk om daar een president in te zien omdat op de rechterzijde het Grootzegel van de VS staat afgebeeld. De datering van de pijpenkop schat ik rond 1900, dus heb ik eerst op internet in die periode gezocht, maar alle gevonden presidenten of kandidaten lijken er niet op. Meestal hadden ze korter haar en droegen in die tijd een snor. Toen gezocht naar schilderijen en tekeningen waar presidenten op afgebeeld staan en dan met een steek onder hun arm (het soort hoofddeksel dat staat afgebeeld), maar ook die niet gevonden. Toen kwam ik een afbeelding tegen van een bronzen beeld van George Washington dat in het Masonic Memorial staat waarbij hij een steek in de hand houdt zoals het ook op de pijpenkop staat afgebeeld. Het zou dus George Washington kunnen zijn, maar misschien is deze bewering niet steekhoudend (woordgrap). Mocht de afgebeelde persoon inderdaad George Washington voorstellen dan is de pijp mogelijk een herinneringspijp.
Afbeelding 6 en 7. Het bronzen beeld en een schilderij van George Washington
George Washington was de eerste president van de Verenigde Staten van Amerika en is in 1799 overleden aan een keelontsteking die hem fataal werd. De pijp zou dus 200 jaar na dato als herinneringspijp gemaakt kunnen zijn.
Lezers van dit artikel zullen begrijpen dat de argumenten niet keihard te maken zijn, dus mocht ik het fout hebben en iemand weet werkelijk wie op de pijp staat afgebeeld en waarom hij gemaakt is, dan hoor ik het graag. Belangrijkste reden voor mij was om deze minder algemene pijp onder de aandacht te brengen.
Met dank aan Freek Mayenburg voor het beschikbaar stellen van dit pijpenkopje uit zijn verzameling.