HOME RULE voor export
door Aad Kleijweg
Vaak bevatten pijpen een voorstelling die ons iets vertellen over de geschiedenis. Tegenwoordig gebruikmakend van internet kan je wat makkelijker aan de desbetreffende informatie komen. Zo ook over dit pijpje gemaakt voor de export naar Ierland, met de tekst HOME RULE omgeven door klavertje drie blaadjes. Om de gegevens op dit pijpje beter te begrijpen zullen we in een paar stukjes van de Ierse geschiedenis moeten duiken. De tekst HOME RULE heeft zijn oorsprong in de tweede helft van de 19e eeuw en die van de klavertje drie blaadjes gaat nog iets verder terug.
De geschiedenis van Ierland in de tweede helft van 19e eeuw
Omstreeks 1845 en 1848 raakten de toen heersende politieke problemen grotendeels op de achtergrond door een nationale ramp: de aardappelziekte. Deze ziekte veranderde zichtbaar gezonde aardappelen in korte tijd in een hoopje zwarte prut en vernielde de totale aardappeloogst. Er was voldoende Iers graan om de mensen te voeden maar men werd gedwongen dit naar Engeland te exporteren. Zodoende brak de hongersnood uit. Vele Ieren stierven aan honger en ziektes en velen zagen zich genoodzaakt te emigreren. De meesten emigreerden naar Amerika en arriveerden op Castle Garden, de aankomstplaats voor emigranten in New York.
De meeste Ieren vestigden zich in Manhattan in New York en leidden daar vaak een bar bestaan. De Ieren werden door de Amerikanen gediscrimineerd en gezien als agressieve zuiplappen, terwijl ze de naarste klussen op moesten knappen. Zo zijn de spoorwegen in Amerika grotendeels aangelegd door de geëmigreerde Ieren. Doordat er zoveel Ieren geëmigreerd waren naar Amerika ontstond daar een grote hechte gemeenschap. Het is in die tijd dat rijkere Ieren veel geld uitgaven aan onafhankelijkheidsbewegingen in Ierland. Ook groeide de haat tegen de Engelsen omdat ze hun tijdens de hongersnood niet geholpen hadden. Er ontstonden geheime genootschappen die Ierland onafhankelijk wilde maken. In 1858 werden in New York de IRB (Ierse Revolutaire Broederschap) "voorloper van de IRA" en de Fenian Broederschap opgericht. In 1866 vertrokken beide broederschappen naar Canada van waaruit ze een jaar later een opstand in Ierland organiseerden die mislukte. Naast het verzet met geweld ontstond er in 1870 de partij HOME RULE onder leiding van Charles Stuart Parnell. Deze partij probeerde zonder geweld politiek zaken door te voeren.
De invoering van de HOME RULE wetten ging niet zo eenvoudig. De eerste twee wetten kwamen niet door het Britse parlement. Dit leidde tot groot onbegrip bij een grote groep Ieren die zich voortaan de Ierse Nationalisten gingen noemen en zich groepeerden in Sin Fein. De derde wet werd in 1912 - 1913 afgewezen door het hogerhuis, maar werd door nieuwe wetgeving in 1914 goedgekeurd. De protestanten zagen dit als een eerste stap in de richting van katholieke overheersing en richtte Ulster Volunteer Force op die zich verzette tegen HOME RULE.
Sir Edward Carson leider in het verzet tegen Home Rule
Tot op de dag van vandaag is de strijd nog steeds gaande.
Voor de klavertje drie blaadjes afgebeeld op de pijpenkop moeten we nog wat verder terug in de geschiedenis.
De geschiedenis van Sint Patrick
Saint-Patrick is de beschermheilige van Ierland. Alles wat we van hem weten komt uit mythes en legendes die door de eeuwen heen zijn doorverteld. In het jaar 432 maakte paus Celestine van Saint-Patrick een bisschop en gaf hem de naam Patercius "vader van zijn volk". Hij kreeg de taak de Ieren het christendom bij te brengen. In 455 stichtte hij een kerk in Armagh.
Saint-Patrick
Het christendom bijbrengen aan de Ieren was geen gemakkelijke taak. Zo maakte hij gebruik van een klavertje drie blad om de mensen de drie-eenheid van God uit te leggen: de vader, de zoon en de heilige geest. Tot op de dag van vandaag is het klavertje drie het symbool van Ierland gebleven. Slangen waren het teken van heidendom. In de legende wordt uitgelegd dat hij het heidendom heeft uitgeroeid ofwel de slangen van Ierland verjaagd. Vandaar dat we Saint-Patrick vaak afgebeeld zien met slangen. Uiteindelijk werden in de vijfde eeuw de Ieren tot het christendom bekeerd. Op 17 maart vieren de Ieren nog steeds hun belangrijkste feestdag Saint-Patricks day.
1a. Aad Kleijweg Kleipijp 297
1b. -
2a. Doetel
2b. Tekst: HOME RULE Klavertje drie blaadjes / Tekst: HOME RULE Klavertje drie blaadjes
2c. -/-
2d. -
2e. Ongeglaasd
2f. Gebotterd
2g. Geen radering rondom de ketelrand
2h. -
3a. -
3b. -
3c. -
4. 1870 - 1890
5. Gouda
6. Firma P. van de Want
7. [1. Blz. 124] [2. Blz. 103]
Literatuur:
[1] Duco, D.H. (1987) De Nederlandse kleipijp
[2] PKN, (1988). De kleipijp als bodemvondst. Jubileum uitgave