Nieuwe Langedijk

door Aad Kleijweg

Nieuwe Langedijk 4a Delft

Historische stadsplattegrond 1700 geeft de situatie weer omstreeks midden zeventiende Eeuw. De witte pijl geeft aan waar de vindplaats was.

In het begin van het jaar 1981 werden wij in de gelegenheid gesteld een onderzoek te verichten in de achtertuin van het huis Nieuwe Langedijk 4a. In werkelijkheid ligt de tuin 4 meter van de achtergevel Nieuwe Langedijk 6a. De tuin was niet groot. We hebben diverse proefputjes gegraven en naar beer geprikt. Een beerput werd echter niet gevonden. Wel werd in één van de proefputjes een hoge concentratie rode scherven gevonden die door ons verzameld werden. Later thuis na wat puzzelen bleek dat we een vrijwel complete spitschotel of ook wel vetvanger genaamd gevonden hadden. Binnen de cirkel op de kaart figuratief op het binnenplaatsje is ongeveer de plaats waar wij de scherven gevonden hebben.

Detail Kaart Figuratief van Delft. samengesteld in de jaren 1675-1678 door Dirck Evertsz. van Bleyswijck Burgermeester

Spitschotel, rood aardewerk met loodglazuur 15e Eeuw

De schotel is alleen aan de bovenzijde geglazuurd, er zit een gat in de rand om de schotel na gebruik op te kunnen hangen. Tegenover het oog zit een schenktuit om het opgevangen vet uit te kunnen schenken. De lengte van de schotel is 54 cm. Aan de onderzijde bezit de schotel twee poten zodat hij goed horizontaal bleef staan. De schotel werd gebruikt bij het opvangen van vet van dieren zoals konijnen en kippen die aan het spit gedraaid werden. De schotel en het spit werden dan voor het vuur geplaatst.

Een afbeelding van een spitschotel heb ik niet gevonden maar op een gravure van Jacob Matham (1571-1631) Keukenscene kunnen we zien dat je met andere middelen het zelfde doel kan bereiken.

Wel niet zo duidelijk maar toch nog een afbeelding gevonden van een spitschotel op een miniatuur van Katharina van Kleef uit het getijdenboek ca. 1440. De schotel bevind zich op het kastje rechts van de schouw