Doelenstraat
door Aad Kleijweg
Beerput Doelenstraat Delft
Eind februari 1981 werd achterin tussen de Doelenstraat en Paardenmarkt een blok huizen en pakhuizen ontruimd voor de sloop. Op een zondag werd door ons op het binnenplaatsje van het pakhuis van de groentenboer Boomkens een beerput aangeprikt. De volgendde dag zijn we gestart met het leeg halen van deze put. Het was ronde put met een gemetselde kruisboog in de koepel. In iedere hoek van de kruisboog bevondt zich een stort. (had dus vier storten). De put lag voor het grootste deel onder een aangebouwd keukentje van een huisje aan de Paardenmarkt.
Pakhuis van groentenboer Boomkens
Hierboven ziet u twee foto's van de situaties nadat de put weer was dicht gegooid
Gezien de inhoud van de put nemen we aan dat de put in de tweede heft van de 17e eeuw gemetseld is. We kunnen aannemen dat de put bij de bebouwing hoorde die ontstaan is op die plek na de grote kruitramp van 1654.
Op een detail van een Kaart Figuratief van Delft 1675/78 (Eerste druk) zien we de huisjes op de plek waar de put gevonden is. De put zal waarschijnlijk aan de eerste vier huisjes toe behoort hebben. Op de kaart omcirkelt.
Groepje van vondsten uit deze beerput
De put was ± 2 meter in doorsnee en ± 2,5 meter diep. Door de vier storten lagen de scherven niet aan één kant geconcentreerd, maar overal in grote hoeveelheden verspreid. De concentratie van voorwerpen en scherven was zo groot de put niet met de schep geleegd kon worden, maar met de hand werd leeg geraapt om extra beschadiging te voorkomen. Aad de vondsten konden we zien dat de put van begin tweede helft 17e eeuw tot in de 19e eeuw in gebruik moet zijn geweest. De put was niet eerder verschoond of geleegd. Als de vondsten lagen in de juiste volgorde van datering.
Buiten de voorwerpen die direct bij het graven apart gehouden werden hadden we een grote berg scherven die gespoeld en schoongemaakt en gesorteerd moesten worden.
Na het spoelen en sorteren kwam het puzzelen wat velen avonden in beslag nam
Het zou kunnen zijn dat er een Cafe of Herberg gebruik gemaakt heeft van deze beerput. Tot deze conclusie komen wij omdat er in de put opvallend veel resten van glazen, pijpen, testen, komforen en Delftse borden gevonden werden. Als onze conclusie juist is zal het Cafe of Herberg zich aan de Paardenmarkt moeten hebben bevonden, daar de resten van glazen vooral aan die kant werden gevonden.
Lijst van de gave vondsten. Beerput Doelenstraat Delft
| 1 | Glas. blauwe standring, druppelreliëf | 17e Eeuw |
| 2 | Borden ongeglazuurd Delfts aardewerk | 18e Eeuw |
| 3 | Zalfpotten. Delfts aardewerk | 17e, 18e Eeuw |
| 1 | Bord. Delfts aardewerk met spreuk MEIT TAPT | 17e Eeuw |
| 1 | Bord. Delfts aardewerk | 17e Eeuw |
| 1 | Knobbelvaasje. Delfts aardewerk blauw/wit | 18e Eeuw |
| 5 | Lepels Tin | 17e Eeuw |
| 1 | Beker Tin | 17e Eeuw |
| 2 | Bordjes Tin ± 10 cm doorsnee | 18e Eeuw |
| 1 | Flesje. glas | 17e Eeuw |
| 1 | Flesje. glas | 19e Eeuw |
| 1 | Lepel. hout | 18e Eeuw |
| 2 | Zalfpotten. wit aardewerk binnenzijde loodglazuur | 18e Eeuw |
| 1 | Zalfpot. rood aardewerk binnenzijde loodglazuur | 17e Eeuw |
| 1 | Kom. rood aardewerk slibbogen binnenzijde uitlooptechniek | 18e Eeuw |
| 2 | Grapen. rood aardewerk met loodglazuur | 17e Eeuw |
| 1 | Papkom. Rood aardewerk met loodglazuur, gele binnenkant | 17e Eeuw |
| 1 | Papkom. Rood aardewerk met loodglazuur | 17e Eeuw |
| 1 | Grape. Rood aardewerk met loodglazuur. Kinderspeelgoed | 17e Eeuw |
| 1 | Steelpan. Rood aardewerk met loodglazuur. Kinderspeelgoed | 18e Eeuw |
| 1 | Kaphoudertje. geelkoper | 18e Eeuw |
Er was één Grape bij de vondsten die gedeeltelijk gevuld was met een kalkachtige harde substantie. Waarschijnlijk is de Grape gebruikt om kalk of gips in aan te maken. De gebruiker zal te lang gewacht hebben zodat het hard geworden was. De Grape was met de vulling en al weggegooid in de beerput.
Delfts bord met de spreuk MEIT TAPT
Op een detail van de kaart Figuratief van Delft 1675/1678 (Eerste druk) is te zien dat er tussen de huisjes een soort binnenplaats was. De beerput had vier storten. Waarschijnlijke situatie boven de grond zou geweest kunnen zijn dat er op de erfscheiding van de vier huizen in de tuin een gebouwtje heeft gestaan met vier wc's daarin.
Rood aardewerk bord met loodglazuur
Na dagen lang spoelen, sorteren en puzzelen was het dan zo ver. De verdeling (23 maart). De vondsten werden in porties gezet en er werden lootjes getrokken en beide graaf groepen kregen hun deel om dit ondeling weer verder te verdelen.
Lijst van vondsten die compleet zijn of met lichte beschadiging
| 2 | Baardmankruiken. Steengoed, Duits | 18e/17e Eeuw |
| 2 | Kruiken. Steengoed, Duits | 18e Eeuw |
| 1 | Kannetje Steengoed Westerwald | 18e Eeuw |
| 1 | Schepbeker. Majolica chinees motief blauw/wit | 17e Eeuw |
| 2 | Pispotten. rood aardewerk met loodglazuur | 17e Eeuw |
| 1 | Zoutvat. Delfts wit | 17e Eeuw |
| 1 | Kommetje. rood aardewerk met loodglazuur | 17e Eeuw |
| 1 | Bord. rood aardewerk met loodglazuur in tweeën | 17e Eeuw |
| 1 | Komfoor. rood aardewerk met loodglazuur | 17e Eeuw |
| 11 | Grape. rood aardewerk met loodglazuur diversen modellen | 17e Eeuw |
| 1 | Steelpan. rood aardewerk | 18e Eeuw |
| 1 | Papkom. rood aardewerk | 18e Eeuw |
| 1 | Deksel. rood aardewerk met loodglazuur | 17e Eeuw |
| 1 | Test. rood aardewerk | 18e Eeuw |
| 1 | Pijp. trechtermodel ongedecoreerd gaaf | 18e Eeuw |
| 6 | Borden. Delfts wit | 18e/17e Eeuw |
| 5 | Borden. Delfts blauw/wit | 18e/17e Eeuw |
| 1 | Bord. Delfts voorstelling Pijproker | 17e Eeuw |
| 3 | Borden. majolica | 17e Eeuw |
| 5 | Borden. rood aardewerk Nederijn met doorlooptechniek | 18e Eeuw |
| 1 | Bord. rood aardewerk Nederrijn voorstelling Krekel 1704 | 18e Eeuw |
| 1 | Plooischotel. Delfts wit | 17e Eeuw |
| 1 | Komfoor. rood aardewerk met loodglazuur kinderspeelgoed | 17e Eeuw |
| 1 | Kinderschoentje. met belletjes leer | 17e Eeuw |
| 1 | Fluitje. been | 17e Eeuw |
| 4 | Roemers. glas | 17e Eeuw |
| 4 | Glazen. glas druppelreliëf | 17e Eeuw |
| 5 | Bekertjes. glas denappelreliëf | 17e Eeuw |
| 1 | Flesje. glas met verwerings vlekken | 17e Eeuw |
| 2 | Bekers. glas glad | 17e Eeuw |
| 1 | Grape. wit aardewerk met loodglazuur | 17e Eeuw |
| 1 | Komfoor. wit aardewerk met steel loodglazuur | 17e Eeuw |
Selectie in mijn verzameling
Grape 17e Eeuw
Aardewerk: Rood met loodglazuur
Hoogte: 18 cm
Grape 17e Eeuw
Aardewerk: Rood met loodglazuur
Hoogte: 13 cm
Kruikje ± 1700
Aardewerk: Steengoed met zoutglazuur
Hoogte: 12 cm
Productiecentra: Frechen Duitsland
Roemer 17e Eeuw
Glas
Hoogte: 10 cm
Grape 17e Eeuw
Aardewerk: Rood met loodglazuur
Grootste maat: 12 cm
Opmerking: Kinderspeelgoed
Grapen 17e Eeuw
Aardewerk: Rood met loodglazuur
Grootste maat: 24 en 23 cm
Opmerking: De grote was gevuld met kalk
Bord 18e Eeuw
Aardewerk: Rood met loodglazuur, slib met doorlooptechniek
Productiecentra: Nederrijn Duitsland
Deksel 17e Eeuw
Aardewerk: Rood met loodglazuur
Middelijn: 13 cm
Kommetje met oor 17e Eeuw
Aardewerk: Rood met loodglazuur
Hoogte: 6 cm
Pispot 17e Eeuw
Aardewerk: Rood met loodglazuur
Zalfpot 17e Eeuw
Aardewerk: Rood binnenzijde loodglazuur
Zalfpot 18e Eeuw
Aardewerk: Wit binnenzijde loodglazuur
Baardmankruik: Vierde kwart 17e Eeuw
Aardewerk: Steengoed met zoutglazuur Bloem medaillon
Hoogte: 22 cm
Productiecentra: Frechen Duitsland