Twee Nederlandse volkshelden

door Aad Kleijweg

Op het pijpje in dit artikeltje zien we twee Nederlandse volkshelden afgebeeld uit de Nederlands - Belgische burgeroorlog die plaatsvond van 1830 tot 1834.

Op de rechterzijde zien we in een medaillon Van Speyk, bekend door een gebeurtenis die zich 5 februari 1831 afspeelde bij de slag om Antwerpen. Zijn schip dreigde door een slecht werkend anker aan lagerwal in Belgische handen te raken. Toen heeft hij na het uitspreken van de legendarische woorden "Dan liever de lucht in" het lont in het kruitvat gestoken waardoor zijn Z.M. Kanonneerboot 2 de lucht in vloog.

Op de linkerzijde van de ketel zien we in een medaillon afgebeeld Hertog van Saksen - Weimar. Deze Hertog voerde op 2 augustus 1831 een leger aan van 37000 man, dat België binnenviel en later bekend werd als de 10-daagse veldtocht.

Boven de medaillons bevindt zich een tekstlint met de tekst EENDRAGT MAAKT MAGT. Op de steel links heeft de tekst gestaan TER EERE DER STUDENTEN, waar nog alleen de tekst TER EER rest. Op steel rechts heeft de tekst VREEDE BEST. G:DE RONDE. gestaan, waar alleen de achternaam van de pijpenmaker nog te lezen is.

Op de steel worden de vele studenten geëerd die zich vrijwillig hadden gemeld om dienst te nemen om tegen de opstandige Belgen ten strijde te trekken.

Het artikel van Peter Bakker uit PKN nummer 84 "HOLLAND EERT ZIJN HELDEN VAN DE BELGISCHE REVOLUTIE" gaat uitgebreider op de gebeurtenis in.

Beschrijvingssystematiek

1a. Louis Bracco Gartner lid van de PKN
1b. -
2a. Ovoide
2b. Hertog van Saksen Weinar. Tekst HERTOG.V.S.WEIMAR / Jan Karel Josephus van Speyk Tekst. I.C.I VAN SPEYK
Tekstlint EENDRAGT MAAKT MAGT
2c. Wapen van Gouda /Vormmerk Rondje
2d. 58 gekroond
2e. Ongeglaasd
2f. Gebotterd
2g. Geen radering rond de ketelrand
2h. -
3a. TER EER RONDE
3b. Ongeglaasd
3c. -
4. 1831 - 1842
5. Gouda
6. Gijsbert de Ronde
7. [1. Blz. 252 Afb. 885, 885a] [2. Nr. 84 Blz. 1077 - 1079] [3. Blz. 74 Afb. 36a-b]

Literatuur:

[1] Krommenhoek, W. en Vrij A. , z.j. (1986). Kleipijpen Drie eeuwen Nederlandse kleipijpen in foto's. Amstelveen.
[2] Peter Bakker: Holland eert zijn helden van de Belgische revolutie In Pijpelogische Kring Nederland 21e jrg

[3] Ruud Stam "De economische ontwikkeling van de Goudse pijpennijverheid vanaf het vertrek van de Franse troepen tot in het midden van de 19e eeuw" Jaarboek PKN 2023