Gezichtpijp, maar van waar?

door Aad Kleijweg

Via Marktplaats heb ik dit mooie interessante gezichtpijpje gekocht welke volgens de verkoper gevonden was in Gorinchem. Het pijpje heeft wel overeenkomsten met de Gorinchemse gezichtpijpen, maar ook even zo velen afwijkingen.

Beschrijving van de pijpenkop.

Het figurale kopje heeft een trechtervormig model met een kleine spoor en is gedeeltelijk mooi geglaasd. Dat vooral te zien is aan de strepen van de agaatsteen aan de achterzijde van de ketel. Het gezicht bevindt zich aan de rokerskant. Rondom de ketelrand is een radering aangebracht. Boven de wenkbrauwen zien zes zespuntige roosjes die elkaar in het midden op de persnaad overlappen. Op de zijkanten zien we oren die zijn voorzien van parelvormige oorbellen. De snor krult omhoog en we zien op de overgang naar de steel een ringbaartje.

  
Afbeelding 1 a b c

Uit Gorinchem kennen we twee type gezichtpijpen. Het eerste type dat door verschillende pijpenmakers is vervaardigd, zijn de zogenaamde Turkenkoppen waarvan afbeeldingen 2a, 2b en 2c van de Gorinchemse pijpenmaker Jan Ophuyzen een voorbeeld zijn. Het tweede type is een rondbodem waar wij de pijpenmaker niet van kennen ( Afb 3a, 3b en 3c ).

  
Afb 2 a b c

Overeenkomsten met type één zijn de oren met parelvormige oorbellen, en het hielspoor echter deze pijpje hebben een meer ovoide model en een kroon met zigzag lijnen waar vaak de initialen van de pijpenmaker in zijn aangebracht. Overeenkomsten met type twee zijn hoe de snor en de wenkbrauwen zijn opgebouwd echter ook deze is boller en is een rondbodem. Ook heeft deze geen oren met oorbellen.

  
Afb 3 a b c

Ik denk dan ook dat we hier te maken hebben met een pijpje uit dezelfde periode, tweede helft 18e eeuw, maar uit een ander productiecentra. Vermoedelijk zelfs van over de grens. Er moeten er toch meer van zijn gemaakt en zich in andermans verzameling bevinden. Dit is dan ook de reden dat ik hem graag onder de aandacht breng. Mocht iemand dit fraaie gezichtpijpje herkennen en er meer over weten, zoals het productiecentrum dan hoor ik dat graag.